Học khôn [Truyện cười dân gian Việt Nam]

Truyện cười dân gian Học khôn

Ngày xưa, có một anh chàng tên là Đần lấy được một chị vợ tên là Khôn. Cả đời một chữ cắn làm đôi không biết, anh ta lại chẳng chịu thò đầu đi tới đâu, chỉ ru rú ở xó nhà để vợ sai bảo làm lụng từ việc nhỏ tới việc lớn, nên đã đần lại càng đần thêm. Cái trò đời, chồng “đần” vợ “khôn”, việc nhà việc cửa đụng đến cái gì cũng dễ sinh đôi co ^[1], cãi vã cả ngày. Chị vợ thì luôn mồm chê bai chồng : “Ối trời ơi! Đần ơi là đần!”  hoặc “Ối trời ơi! Đần đâu mà có cái thứ đần đến thế là cùng!”. Anh chàng thoạt đầu biết thân biết phận cứ thộn mặt ra ^[2] cho vợ nhiếc đánh như giả câm giả điếc. Nhưng về sau, chẳng hiểu có anh hàng xóm láng giềng nào mớm nhời cho, thế là đôi lúc khi tức khí lên anh ta cũng gân cổ cãi lại vợ:

– Này này, bu nó có “khôn ngoan cũng chỉ là cái ngữ ^[3] đàn bà”, còn tôi “dẫu rằng… đần độn cũng là cái thằng đàn ông”!

Thấy anh chồng đần đi học mót đâu được một câu cũng ra chữ ra nghĩa để xoen xoét cãi với mình, có lần chị vợ chị cười bảo với chồng:

– Phải rồi, bố nó muốn ra “cái thằng đàn ông” thì cứ đi mà học khôn học ngoan người ta đi cho bằng “cái ngữ đàn bà” như tôi đây này cho tôi đỡ nặng mình nặng mẩy. Kẻo thiên hạ người ta lại nhiếc: “làm đầy tớ người khôn còn hơn làm thầy thằng ngu”!…

Anh chồng liền thộn mặt ra hỏi vợ:

– Thế học khôn ở đâu hả bu nó?

Chị vợ tặc lưỡi:

– Đần ơi là đần! “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn“, cổ nhân đã dạy thế, chứ còn học ở đâu nữa!

Anh chồng lại thộn ra:

– Thế làm thế nào để “đi một ngày đàng” mà ” học được một sàng khôn” hả bu nó?

Chị vợ bật cười:

– Trời ơi! Đần đâu mà có cái thứ đần đến thế là cùng. Rồi chị ta làm bộ khôn ngoan giảng giải một thôi một hồi cho anh chồng!

– Thề này này! Đi ra đường, muốn học khôn học ngoan người ta thì trông thấy mọi người phải tay bắt mặt mừng, tươi cười hớn hở, chào người này một câu, chào người nọ một câu, chúc người này gặp nhiều may mắn, chúc người kia gặp sự tốt lành để làm quen làm biết với người ta, “dao năng liếc thì sắc, người năng chào thì quen”, có thế mới học khôn học ngoan người ta được chứ!… Cứ như bố nó cả đời chả đi tới đâu, mà có gặp ai cũng cứ lì lì cái mặt ra như pho tượng đất ấy thì ai người ta thiết săn thiết đón trò chuyện với mình mà học khôn với học ngoan!

Nghe vợ giảng giải như sáng hẳn mắt ra, anh chồng bỗng hăng hái bảo vợ:

– Nếu vậy, gà gáy canh ba sáng mai, bu nó dậy chuẩn bị cơm nắm, muối rang cho tôi lên đàng đi học khôn một chuyến xem sao.

Sáng tinh mơ hôm sau, anh chồng cơm đùm cơm nắm lên đường thật. Nhớ lời vợ dặn, gặp ai anh ta cũng xấn lại nắm tay bá vai miệng cười toe toét và luôn mồm chúc hết “điều may mắn” lại đến “sự tốt lành”. Mọi người thoạt đầu trố mắt ra nhìn (vì chưa thấy anh chàng “kì cục” như vậy), sau cho rằng anh chàng Đần này đâm ra “dở hơi” nên ai cũng vội vã gạt anh ta ra mà lủi đi cho được việc. Thế là suốt dọc đường chẳng một ai rỗi hơi đứng lại bắt chuyện với anh ta cả.

Gần trưa, bỗng gặp một đoàn người đông nghìn nghịt đang đi tới, lại có cả tiếng kèn trống om xòm cả một khúc đường. Anh chàng mừng thầm, chắc là có cơ hội để “học khôn” được ở cái đám đông này. Nhớ lời vợ dạy, anh ta lại cười toe toét và luôn miệng chúc mừng lia lại. Mọi người đều trợn mắt trợn mũi nhìn anh ta rồi đoàn người cứ lẳng lặng kéo đi. Đến khoảng khúc giữa, anh ta chợt thấy có đám người đi sau một cái kiệu lớn sáu người khiêng. Đám người này người nào tay cũng chống gậy, hơi đi khom lưng, lại mặc toàn đồ xô gai trắng toát, trông rất lạ, một vài người thỉnh thoảng lại sụt sịt như bị sổ mũi hắt hơi. Đoán chừng đây mới là những người có thể dạy “khôn” cho anh ta được, anh chàng bèn chạy ngay lại túm lấy tay từng người làm ra vẻ tay bắt mặt mừng và hớn hở nói với hộ: “A ha! Xin chúc mừng các bác gặp điều may mắn!”, “Chúc mừng các bác gặp được sự tốt lành!”, “Chúc mừng…”. Chưa kịp chúc hết câu thứ ba, anh liền bị luôn đám người ấy nổi sung lên tiện tay vung gậy phang luôn cho một chập tối mặt mũi: “Đồ xỏ là ba que! Đồ xỏ lá ba que! ^[4]… Đập chết nó đi!… Đem chôn sống nó đi!…” Tiếng thét rầm rầm, tiếng gậy đập huỳnh huỵch… Anh chàng Đần kinh hoàng quá vì bị đòn đau quá bất ngờ, phải cố hết sức mới choài được người luồn xuống dưới gầm kiệu để lủi sang phía bên kia và ù té bỏ chạy bán sống bán chết.

Thoát chết về đến nhà, chưa kịp kể lại hết đầu đuôi câu chuyện, anh chàng lại bị vợ nhiếc luôn cho một chập:

– Ối trời ơi! Đần ơi là đần! Người ta đang có ma chết cha chết mẹ, đã không chia buồn với người ta được một lời một tiếng thì chớ, lại “xỏ lá ba que” đi chúc mừng cả nhà người ta gặp “may mắn… tốt lành”, có bằng đào mồ đào mả cả họ người ta nên không? Trời ơi! Đần ơi là đần! Sao người ta không chôn sống luôn bố nó đi cho nó hết tiệt cái thứ đần đến thế là cùng!

Anh Đần tức quá liền thộn mặt ra hỏi:

– Thế thì bu nó bảo tôi phải chia buồn chia vui với người ta ra sao? Sao bu nó không dặn tôi trước?

Chị vợ nguýt dài rồi lại ngồi giảng giải một thôi một hồi cho anh chồng đần:

– Thế này này, đần ơi là đần! Đi đường gặp nhà người ta đang có đám ^[5] thì đừng có cười cợt toe toét cái mồm cái miệng vô duyên ra, mà phải tỏ vẻ rẩu rầu rĩ rĩ, nếu là chỗ cùng làng cùng xóm thì chia buồn chúc cho người ta được “mồ yên mả đẹp”, để hưởng hạnh phúc ở dưới “suối vàng” ^[6] đã nghe ra chưa? Trời ơi, sao mà lại có cái thứ đần đến thế là cùng!

Anh Đần nghe vợ nói lại như sáng mắt ra, bèn hẹn vợ hôm sau quyết đi “học khôn” phen nữa.

Tinh mơ hôm sau anh ta lại cơm đùm cơm nắm lên đường. Dọc đường để khỏi quên lời vợ dặn, anh ta cứ lẩm bẩm luôn mồm chúc hết người này “mồ yên mả đẹp”, lại chúc người kia “hưởng hạnh phúc dưới suối vàng”… Thấy thế, ai cũng lảng xa sợ gặp “xúi quẩy” ^[7] và cho là anh ta đã “hóa dại” nên chẳng ai thèm chấp. Nhưng trong bụng anh ta chỉ rắp tâm gặp cho được một cái “đám” nào giống cái “đám” hôm trước để có dịp tỏ rõ sự “khôn ngoan” của mình đúng như lời vợ dặn.

Xế trưa, quả nhiên trời cũng chiều lòng, anh ta lại thấy một đoàn  khá đông người đang nhộn nhịp đi tới. Dẫn đầu là một đám ông già bà cả khăn là áo lượt ^[8] chỉnh tề, có cả một ông cụ râu dài mặc áo thụng xanh ^[9] đang bê chiếc bình hương  ^[10] khói bay nghi ngút trước ngực trông rất đạo mạo trang nghiêm. Theo sau là một đám thanh niên trai có gái có ăn mặc chải chuốt, đỏm dáng, đang vừa đi vừa cười nói hớn hở, đi đầu là một đôi nam nữ cặp kè bên nhau có vẻ bẽn lẽn, ngượng nghịu. Không bỏ lỡ cơ hội, anh chàng Đần xấn ngay lại chỗ đám thanh niên, nắm lấy tay đôi trai gái đi đầu, nhớ lời vợ dặn, anh ta làm bộ rầu rầu rĩ rĩ và chúc cho cả “hai anh chị” được “mồ yên mả đẹp” để hưởng hạnh phúc dưới  “suối vàng”. Cô con gái nghe thấy thế khiếp đảm quá, lăn đùng ngay ra và ngất lịm đi. Còn anh con trai mặt đang đỏ bừng bừng bỗng xám ngoét lại như không còn giọt máu, anh ta nổi cơn điên lên túm luôn lấy cổ anh chàng này mà hét lên: “Đồ quỷ sứ! Đồ quỷ sứ! Ông bóp chết mày ngay lập tức!…”. Thế là cả đám thanh niên xông vào, kẻ thụi, người đấm, kẻ bóp cổ khiến anh chàng gần tắc thở. May có anh hàng xóm tốt bụng đi qua vào can xin mãi cho cái anh chàng “dở rồ dở dại” này, anh ta mới thoát chết mà chạy được về tới nhà với vợ.

Thế là qua trận đòn nhừ tử ấy, lại đến trận mắng té tát của chị vợ.

– Trời ơi! Đần ơi là đần!… đần đâu mà có cái thứ đần đến thế là cùng!… Đám rước dâu của nhà người ta chứ đâu có phải đám ma mà đi chúc người ta “mồ yên mả đẹp” để xuống “suối vàng” mà hưởng hạnh phúc! Sao người ta không cho bố nó xuống luôn “suối vàng” đi cho hết tiệt cái thứ đần đến thế là cùng!

Anh Đần tức quá lại thộn mặt ra hỏi vợ:

– Thế thì bu nó bảo tôi phải chúc người ta như thế nào? Sao bu nó không dặn tôi trước?

Chị vợ lại nguýt dài, rồi lại giảng giải cho anh chồng:

– Thế này này, đần ơi là đần! Đi đường mà gặp đám “cô dâu chú rể” nhộn nhịp vui vẻ như thế thì chỉ cần mau mồm mau miệng chúc vợ chồng người ta “tốt đôi”, “tốt đôi” ^[11] thế là người ta khoái chí nhất đời… mà kể cả những đôi vợ chồng cặp kè bên nhau được khen một câu như thế cũng thích chí phải biết… chứ cứ gì “cô dâu chú rể”!… Người ta thì thích mà mình lại được dịp làm quen với người ta thì mới khôn ngoan ra được chứ!

Anh chồng nghe vợ nói lại như sáng mắt ra, bèn quyết đi “học khôn” một phen nữa.

Sáng hôm sau, anh chàng Đần lại lên đường. Và để cho dễ nhớ lời vợ dặn, trên đường đi gặp bất cứ ai, ông già bà cả, hoặc thanh niên trai, gái, lớn, bé anh ta cũng cứ luôn mồm lặp đi lặp lại độc có hai tiếng “tốt đôi”,… “tốt đôi”… mặc dầu từ sáng đến trưa anh vẫn chẳng gặp được một “đôi” nào cả! Và cũng như hôm trước, chẳng ai buồn bắt chuyện với anh cho mất công mất việc mà bực mình.

Đi đã mỏi cái chân, mặt trời đã xế bóng mà vẫn chưa “tóm” được “đôi” nào cho ra “đôi”cả, anh ta đang định quay trở về, bỗng nghe thấy tiếng ồn ào ở phía xa xa trước mặt. Rảo bước tới nơi, anh thấy lửa đang bốc cháy ngùn ngụt ở một ngôi nhà to cuối làng. Tiếng trống ngũ liên ^[12] và tiếng tù và ^[13], tiếng người la hét náo động cả một vùng. Người xách nước, kẻ vác câu liêm ^[14], người bê đống chiếu ướt… càng ùn ùn kéo tới, leo lên mái nhà để có dập tắt ngọn lửa. Phía ngoài đường, hai vợ chồng ông chủ nhà đã có tuổi đang đứng trông nom hàng đống đồ đạc từ trong nhà bốc cháy được mọi người khuân ra giúp. Nhác trông thấy vợ chồng chủ nhà đang lúi húi cặp kè bên nhau, nhớ lời vợ dặn, như gặp được cơ hội hiếm có, anh chàng Đần vội chạy ngay lại tay bắt mặt mừng và kêu lên rối rít:

– A ha! Chúc mừng hai bác thật là “tốt đôi”, “tốt đôi”! Xin chúc mừng… “tốt đôi!”…

Đang lo bị tai họa cháy mất của, lòng dạ rối như mớ bòng bong, lại có cái anh chàng nào tự dưng chớt chớt nhả nhả đến lắp ba lắp bắp những gì chẳng rõ giữa tiếng ồn ào huyên náo, người chủ nhà bèn quát lên:

– Cái gì? Cái gì? Anh nói cái gì thế?

Anh chàng Đần liền ghé luôn vào tai bác ta hét tướng lên:

– Tôi bảo: “tốt đôi”, “tốt đôi”… Hai bác khoái chí chưa nào?…”Tốt đôi”, “tốt đôi” nghe rõ chưa?

Thoáng như hiểu ra điều gì, đôi mắt bác chủ nhà bỗng long lên sòng sọc, bác ta túm ngay cổ áo chàng Đần, miệng hô hoán lên:

– Thằng này đốt nhà! Thằng này đốt nhà! Ối làng nước ơi! Tôi tóm cổ được thằng đốt nhà đây rồi! Làng nước ơi!

Mọi người đang rối rít lên mải chữa cháy, vội quay phắt ngay lại, cùng thét lên:

– Đâu, đâu?… Đứa nào đốt nhà? Đứa nào là thủ phạm đốt nhà? Đâu? Đâu?… Bắt lấy nó! Trói nó lại!… Bác cứ gô cổ nó lại!… Chữa cháy xong, chúng tôi sẽ hỏi tội nó!…

Thế là cả hai vợ chồng bác chủ nhà và thêm một lũ trẻ con quanh đấy xúm lại túm chặt lấy anh chàng Đần. Hoảng qua anh ta vừa giãy giụa, vừa kêu lên:

– Ô hay! Cái nhà bác này! Tôi bảo “tôi đôi”, “tốt đôi” cơ mà!

Bác chủ nhà càng quát lên dữ tợn hơn:

– À! Mày bảo mày đốt! chính mày đốt à? Ông sẽ thiêu sống mày ngay trong đống lửa kia kìa!…

Hai bên đang giằng co, xô đẩy nhau, chợt va phải cái chĩnh tương ^[15] đổ kềnh ngay ra sắp lăn xuống rãnh. Tiếc của bác chủ nhà nới tay một chút để lấy chân chặn cái chĩnh lại. Đang lúng túng thì anh chàng Đần vùng mạnh khỏi tay cả hai vợ chồng, xô cho lũ trẻ con ngã nháo nhác rồi ù té bỏ chạy thục mạng.

Xẩm tối mới bò về tới nhà, vừa đói, vừa mệt, vừa bị một phen hú vía, lại vẫn bị chị vợ té tát luôn cho một chập:

– Trời ơi là trời! Đần ơi là đần! Đần đâu mà có cái thứ đần đến thế là cùng! Người ta đang truy cho ra cái đứa đốt nhà thì như “lạy ông tôi ở bụi này” đi hét vào giữa mặt người ta là “tốt đôi”, “tốt đôi” thế thì khác gì bảo người ta rằng “tôi đốt”, “tôi đốt”, chứ còn “ai đốt” vào đấy nữa! Trời đất, sao họ không thiêu sống luôn bố nó đi cho hết tiệt cái thứ đần đến thế là cùng!

Anh chàng Đần nghe vợ mắng sực tỉnh cơn mê, nhưng vẫn thộn mặt ra hỏi vợ:

– Thế bu nó bảo tôi phải làm thế nào mới được? Sao bu nó không dặn tôi trước? “tốt đôi”, “tốt đôi” mà lại bảo là “tôi đốt”, “tôi đốt”, thế là cái quái quỷ gì?

Chị vợ lại nguýt dài và giảng giải cho chồng:

– Thế này này, đần ơi là đần! Đi đường mà gặp những chuyện rối ren “hữu sự” ^[16] như vậy, thấy người ta làm thế nào thì mình cũng bắt chước người ta xắn tay áo lên cùng với mọi người giúp dập vào một tay một chân chứ đừng có đứng ngoài mà “lí sự… lí siếc” ^[17] cái mồm để chuốc lấy vạ miệng vào thân như hôm nay ấy! Đã nghe ra chưa? Ôi, đần đâu lại có cái thứ đần đến thế là cùng!

Anh chàng Đần nghe vợ nói lần này lại như sáng hẳn mắt ra hơn cả những lần trước. Anh ta nghĩ bụng: thế thì “bắt chước” thiện hạ cũng chẳng khó gì bèn hăm hở quyết đi “học khôn” một chuyến nữa xem sao.

Thế là mới gà gáy canh ba hôm sau, trời còn nhá nhem tối, anh ta đã hăng hái lên đường. Nhưng chuyến này chẳng chờ đợi lâu la gì, mới đi tới nẻo đường vắng sau ngôi miếu ^[18] hoang ở cuối làng trên, anh ta đã gặp luôn hai gã đàn ông to béo không nhìn rõ mặt đang ẩu đả nhau loạn xạ, người thượng cẳng chân, người hạ cẳng tay, chẳng gã nào chịu thua kém gã nào một miếng. Anh ta cũng chẳng hề biết rằng đó là hai tay mới đi “ăn sương” ^[19] về rủ nhau ra sau miếu để chia nhau bọc tiền mới ăn trộm được, nhưng tay nào cũng đòi phần hơn nên mới sinh ra loạn đả. Thấy có chuyện rối ren đúng là “hữu sự” thật, chẳng hiểu “đầu cua tai nheo” ra sao, nhớ tới lời vợ vừa mới căn dặn hôm trước, anh chàng Đần liền xắn tay áo xông vào kêu lên: “Để tôi giúp cho một tay! Để tôi giúp cho một tay!…” Hai gã ăn trộm gã nào cũng tưởng anh ta là người cùng cánh gã kia đến giúp sức để choảng mình, bèn cùng xông luôn vào nện cho anh chàng hung hăng mới đến này những quả đấm như trời giáng làm cho anh ta đổ kềnh ngay ra mặt đất. Bị ngay đòn phủ đầu đau quá, chợt nhớ tới lời vợ dặn anh ta liền ú ớ kêu tướng lên: “Ô kìa, ô kìa! Tớ có lí sự, lí siếc” gì đâu! Tớ… tớ chỉ giúp các đằng ấy,… một tay thôi mà!”. Hai gã ăn trộm “đấu võ” với nhau từ sớm đến lúc thở cả ra đằng tai, thoáng nghe thấy anh ta ú ớ “lí… lí… tay… tay…” gì đó thì lại ngỡ anh chàng này đe rằng anh ta là người nhà ông “lí” ^[20]… sẽ cho chúng “biết tay”! Thế là hai gã chột dạ sợ tù mọt gông ^[21] với cụ “lí” đến nơi, bèn hốt hoảng kéo nhau bỏ chạy, để trơ lại một mình anh chàng nằm chỏng quèo dưới đất, mặt mũi sưng vêu!

Lần này, tuy trời còn sớm trông rõ mặt người nhưng anh chàng Đần cũng lủi thủi quay luôn về nhà để trách vợ chạy dạy “khôn” lại còn xúi dại mình để đến nỗ lại bị ăn đòn nhừ xương.

Bất đồ anh ta lại bị vợ nhiếc luôn:

– Ối, đần ơi là đần! Thấy người ta choảng nhau thì mình phải vào can người ta ra. Rồi khuyên giải người ta một câu “một điều nhịn là chín điều lành” chứ! Mình là “người giữa” phải “chữa đôi bên” ^[22] đã không hòa giải họ thì chớ, sao lại lăn vào mà “đánh hôi” ^[23] với người ta, có khác gì “đổ thêm dầu vào lửa” cho nó cháy luôn cả chân cả tay mình? Ôi, đần đâu mà có cái thứ đần đến thế là cùng!

Thì ra cứ mỗi lần nghe vợ biện bạch cho một hồi đâu ra đấy là anh chàng Đần lại như sáng mắt ra. Nhưng lần này thì quả thật anh ta đã thấy thấm thía: cứ học khôn học ngoan được như cái “lí sự” của vợ cũng đủ “vỡ mày vợ mặt” ra rồi! Anh chép miệng than thở:

– Bu nó bảo “đi một ngày đàng học một sàng khôn” mà đi đến mấy ngày đàng rồi chỉ rặt thấy những thụi với đấm với đá, gậy gộc, bóp cổ, chôn sống, thiêu sống… chẳng thấy thằng cha nào dạy không dạy ngoan cho mình cả.

Chị vợ liền bật cười khanh khách:

– Ôi, đần ơi là đần! Cái khôn cái ngoan nó ngấm vào da vào thịt, nó thấm vào xương vào cốt ấy chứ, “miếng ngon nhớ lâu, đòn đau nhớ đời”, đâu có phải như cái bánh cái trái người ta trao vào tay hay đút vào túi mình cho được!… Thiên hạ chín vạn người còn phải lên rừng xuống biển đi khắp gầm trời mà cũng chưa dễ gì học được hết mọi cái khôn ngoan, thật giả ở đời ấy chứ, bố nó mới đi có vài ngày đàng bất quá cũng chỉ ở mấy cái làng trên, xã dưới quẩn quanh cái xó huyện này thôi chứ đã ăn thua gì!

Nghe nói đến chuyện thiên hạ lên cả rừng xuống cả biển để “học khôn”, từ thuở cha sinh mẹ đẻ chưa được đi tới đâu ngoài cái lối xóm của mình, anh chàng Đần lấy làm lạ lắm, bỗng thích chí bảo vợ:

– Ừ, hay bu nó cứ để tôi lên rừng xuống biển một chuyến “học khôn” xem nó thế nào!

Thế là ngay sáng hôm sau, từ gà gáy canh một, anh chàng Đần lại cơm đùm cơm nắm xin thêm vợ quan tiền ^[24] giắt ở thắt lưng quyết chí lên tận rừng xanh để học khôn. Nghe vợ dặn, anh ta cứ nhằm hướng mặt trời lặn mà cắm đầu rảo bước, đi cho mãi đến xâm xẩm tối thì tới rừng thật. Tiếng chim kêu vượn hót, cảnh rừng núi vắng vẻ, âm u… mọi thứ đều làm anh chàng lạ mắt lạ tai, cứ thế dấn bước đi mãi vào sâu trong rừng lúc nào không biết.

Bỗng một cảnh kì lạ làm anh chợt dừng chân lại: hai con vật gì to lớn như đôi bò mộng, lông lá xồm xoàm đầy những vết vằn đen như vết cháy xém, đang vờn nhau, cả hai cùng đứng lên trên hai chân sau để đu đẩy nhau, rồi lại vuốt cả vào mặt nhau bằng hai chân trước to bằng những chiếc cột nhà và đầy những móng sắc nhọn. Á á! Đám này đang gây sự với nhau, lại sắp loạn đả rồi đây, giống như cái đám hôm qua ấy mà! Nhớ lời vợ dặn, anh chàng Đần xông ngay lại và kêu to:

– Thôi thôi, “một điều nhịn là chín điều lành”, tớ là “người giữa” tớ “chữa đôi bên”, chớ có ẩu đả chẳng có lợi lộc gì cho bên nào đâu!…

Hai con vật to lớn bỗng giật mình cùng ngoái đầu lại. Một tiếng gầm dữ dội chợt vang lên làm cho anh chàng Đần cũng giật cả người. Thì ra đó là một cặp vợ chồng cọp đang đùa rỡn với nhau sau khi đã no mồi. Thấy bóng người xuất hiện bất ngờ, cọp cái chợt thảng thốt gầm lên một tiếng rồi quay đầu bỏ chạy. Cọp đực cũng gầm lên một tiếng dữ dội hơn làm lá cây rụng xuống rào rào, rồi quay hẳn đầu lại, trườn mình về phía kẻ “địch” mới đến. Anh chàng Đần bỗng run lẩy bẩy, hồn vía lên mây, vội quay đầu bỏ chạy. Cọp đực quật mạnh đuôi một cái, lại gầm lên một tiếng rung cả vách núi. Chàng Đần kinh hoàng quá vội leo tót ngay lên một cái cây to gần đấy. Cọp đực quật đuôi luôn một cái nữa rồi chồm ngay lại dưới gốc cây, trợn trừng ngó thẳng lên mặt anh chàng đần bằng đôi mắt đỏ như hai cục máu, miệng gầm gầm gừ gừ một thôi một hồi làm cho anh chàng run lên như cầy sấy. Chán chê sau đó cọp đực mới nằm phục ngay xuống dưới gốc cây, rồi chỉ một lát đã ngáy ầm ầm. Cho tới gần nửa đêm, cọp cái bỗng lững thững tới đánh thức cọp đực dậy, vợ chồng cọp lại vờn nhau giây lát rồi theo nhau đi tít vào rừng sâu để săn mồi, quên khuấy mất con mồi đang ngồi run cầm cập trên một cành cây to ngay phía trên chỗ cọp đực nằm ngủ. Phải đợi tới gần sáng hẳn, nghe tiếng gà rừng gáy, xem chừng yên ắng, chàng Đần mới dám tụt từ từ trên cây xuống và cắm đầu cắm cổ chạy một mạng khỏi khu rừng.

Suốt ngày hôm đó, anh chàng cứ lập cà lập cập vừa đi vừa chạy để mau chóng về tới nhà trông thấy vợ mới yên tâm là mình còn sống.

Nghe kể lể đầu đuôi, chị vợ thoạt đầu cũng rùng mình sởn gáy, nghĩ mà hú vía cho cái đần độn đến thảm hại của anh chồng. Nhưng suy nghĩ thế nào chị lại bật cười bảo chồng:

– Ôi thế là lần này bố nó “khôn” lắm đấy chứ! “khôn” nhất trần đời đấy!

Anh chồng thộn mặt ra trách vợ:

– Ô hay! Bu nó còn giễu tôi nữa cơ à? Chỉ thiếu tí nữa là chui vào bụng cọp để mà “học khôn” à?

Chị vợ phì cười:

– Thế mà bố nó không chui vào bụng cọp mới là “khôn” chứ! Giả ví thử cứ chui đầu cố chạy thêm vài bước nữa xem liệu bố nó có nằm trong bụng cọp rồi không? Thế phải là “khôn” nhất trần đời rồi còn gì nữa!… Ôi, đần ơi đần! “Khôn” đến như thế mà cũng không biết là “khôn” nữa!

Anh chồng bỗng ngẩn mặt ra: lần đầu trong đời, tí nữa chui vào bụng cọp, anh ta mới được chị vợ khen anh là “khôn”! Chẳng hiểu nghĩa thế nào anh bỗng ngớ ngẩn nói với vợ:

– Thì ra… cái giống “cọp” nó dạy “khôn” nhanh thật đấy, bu nó nhỉ!…

Câu chuyện Học khôn – Truyện cười dân gian Việt Nam
Đỗ Quang Lưu kể
Nguồn: Truyện đọc cấp I, lớp 4, trang 128, NXB Giáo dục – 1988
– TruyenDanGian.Com –

Chú thích trong câu chuyện Học khôn

1. Đôi co: (cãi cọ) lời qua tiếng lại.
2. Thộn mặt ra: ngây mặt một cách đần độn.
3. Cái ngữ: cái hạng người (ý khinh miệt).
4. Xỏ lá ba que: đểu cáng.
5. Đám: đám ma (nói tắt), đám tang, lễ đưa người chết đến chỗ chôn cất.
6. Suối vàng: nơi linh hồn người ta đến ở sau khi bị chết ( theo quan niệm mê tín cũ). Xuống xuối vàng: chết.
7. Xúi quẩy: gặp điều không may, điều xấu.
8. Khăn là áo lượt: (là, lượt: những đồ dệt bằng tơ thưa và đẹp) ý nói đội khăn và mặc áo bằng là và lượt sang trọng, chỉnh tề.
9. Áo thụng xanh: áo tay dài và rộng thùng thình, thường may bằng vải tơ thưa đẹp, nhuộm màu xanh lam, dùng để mặc (nam giới) khi tế lễ thời xưa.
10. Bình hương: đồ sứ hình ống tròn rộng và thấp đựng cát hoặc tro để cắm hương thắp ở bàn thờ.
11. Tốt đôi: (đôi trai gái) xứng đáng là vợ chồng với nhau. Ý nói xứng với nhau về tuổi, về sức khỏe, về hình thức bên ngoài hoặc về tính tình nêm trong. (Nói lái lại thành: “tôi đốt”).
12. Ngũ liên: (trống đánh) một hồi năm tiếng liền (khi báo động: vỡ đê, cháy nhà, có giặc cướp…).
13. Tù và: thứ còi lớn làm bằng sừng trâu bò hay vỏ ốc to… dùng để báo hiệu hoặc báo động ở nông thôn.
14. Câu liêm: dao quắm có cán dài vừa tầm để cắt được cành cây ở trên cao hoặc để dỡ mái nhà khi chữa cháy…
15. Chĩnh tương: chĩnh đựng tương.
16. Hữu sự: có chuyện (rắc rối hoặc bất thường) xảy ra.
17. Lý sự: cãi lẽ phải trái trước một sự việc xảy ra.
18. Miếu: đền thờ cỡ nhỏ.
19. Ăn sương: ăn trộm ban đêm.
20. Ông lí: lí trưởng (viên chứa đứng đầu một xã trong thời phong kiến và thực dân).
21. Gông: đồ bằng gỗ hoặc bằng tre, dùng để đeo vào cổ một tội nhân. Tù mọt gông: ý nói tù đến già đời, tù suốt đời.
22. Tôi là người giữa, tôi chữa đôi bên: (thành ngữ) chỉ người trung gian đứng ra can để hòa giải đôi bên.
23. Đánh hôi: mượn cớ vào can một đám đánh nhau để đánh người mà mình không ưa.
24. Quan tiền: đơn vị tiền tệ thời phong kiến (1 quan bằng 10 tiền, 1 tiền bằng 60 đồng kẽm).

Kho tàng truyện cười dân gian Việt Nam và thế giới

Truyện cười là một loại truyện kể về những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống, trong hành vi của người đời. Trong truyện cười, những hiện tượng đáng cười luôn luôn tự phơi bày ra dưới dạng tức cười, khiến người nghe (hoặc người đọc) bật cười.

Ngoài câu chuyện cười Học khôn kể bên trên, TruyenDanGian.Com còn sưu tầm và chọn lọc ra những câu chuyện cười hay nhất, giúp độc giả có những phút giây thư giãn và giải trí sau những căng thẳng, mệt mỏi.

;