Câu đố là gì?
Câu đố là một bộ phận của thơ ca dân gian, được cha ông ta để lại, nêu ra để thử thách người khác tìm lời giải. Câu đố phản ánh trí tuệ, đời sống và sinh hoạt của nhân dân ta từ xưa đến nay. Nếu, về cơ bản, ca dao là tiếng nói trữ tình thì câu đố, đằng sau cách nhân hóa, cách so sánh ngầm, cách dùng những từ đồng âm khác nghĩa, những hình ảnh mập mờ, nhiều nghĩa… là sự liên tưởng, sự hoạt động của lý tính.
Câu đố được xây dựng dựa trên sự quan sát về những điểm giống và khác nhau thường thấy giữa các sự vật và hiện tượng trong đời sống hàng ngày. Được thể hiện bằng lối nói chệch, nói đằng Đông, vồng đằng Tây. Nói đằng này hiểu đằng khác. Chính điều đó tạo nên sự khác biệt và thú vị cho câu đố.
Những câu đố vui dân gian Việt Nam
Câu đố dân gian cho thấy sự gắn bó giữa con người với thiên nhiên, đồng ruộng, cỏ cây,… của người xưa, bồi đắp cho chúng ta những kiến thức về cuộc sống và nuôi dưỡng tình yêu trong mỗi cá nhân.
Sử dụng câu đố dân gian được xem là một trong những cách giáo dục hấp dẫn, dễ tiếp cận nhất đối với trẻ em được nhiều phụ huynh áp dụng. Ngoài việc gắn kết tình cảm của con cái với bố mẹ với nhau, những câu đố dân gian còn khơi gợi trí tò mò, khám phá thế giới cho các bạn nhỏ, góp phần phát triển ngôn ngữ tư duy cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ.
Những câu đố dân gian Việt Nam sử dụng những phương thức nghệ thuật khá đơn giản, linh hoạt và đa dạng. Khi thì là thơ lục bát, khi thì nói lái, khi thì láy vần,… Có nhiều câu đố rất hay, nhưng nội dung có phần thô tục, không phù hợp với các bạn nhỏ, ban biên tập chúng tôi không đưa vào bài viết này.
TruyenDanGian.Com đã dành thời gian sưu tầm và chọn lọc ra những câu đố vui, gần gũi với đời sống thường ngày. Bố mẹ hãy dành thời gian cùng giải đố, vừa học vừa chơi với các con nhé.
Những câu đố vui dân gian Việt Nam về đồ dùng học tập
Hãy để các bạn nhỏ thử sức với những câu đố dân gian về đồ dùng học tập quen thuộc sau đây. Rất nhiều câu đố trong phần này được chúng tôi tổng hợp từ nguồn các cuốn sách giáo khoa cũ từ những những năm 1950 trở lại đây.
Thử thách số 01
Mình tròn mũi nhọn,
Không phải bò, trâu
Uống nước ao sâu,
Lên cày ruộng cạn.
Là cái gì?
Thử thách số 02
Cày trên đồng ruộng trắng phau
Khát xuống uống nước giếng sâu đen ngòm.
Là cái gì?
Thử thách số 03
Ruột dài từ mũi đến chân
Mũi tròn, ruột cũng dần dần mòn theo.
Là cái gì?
Thử thách số 04
Thân dài thượt, ruột thẳng băng
Khi thịt bị cắt khỏi chân
Thì ruột lòi dần vẫn thẳng như rươi.
Là cái gì?
Thử thách số 05
Đầu đuôi vuông vắn như nhau
Thân chia nhiều đốt rất mau rất đều
Tính tình chân thực đáng yêu
Muốn biết dài ngắn mọi điều có em.
Là cái gì?
Thử thách số 06
Mình em thì trắng phau phau,
Áo em có đủ các màu đỏ xanh
Gân em là sợi chỉ mành
Giúp cậu trò nhỏ học hành nên khôn.
Là cái gì?
Thử thách số 07
Da trắng muốt
Ruột trắng tinh
Bạn với học sinh
Thích cọ đầu vào bảng.
Là cái gì?
Thử thách số 08
Đường ngang ngõ tắt tứ bề
Ai chưa thuộc nẻo đi về đều xem.
Là cái gì?
Thử thách số 09
Hai đầu mọc ở hai chân
Cái chân lại đúng cái thân mới kì.
Xin em một mẩu bút chì
Mượn anh ngòi bút cũng vì việc chung.
Là cái gì?
Một chân bằng sắt
Một chân bằng chì
Chân sắt đứng ì
Chân chì chạy lượn.
Là cái gì?
Thử thách số 11
Mặt cô như trát nhọ nồi
Lại còn điểm phấn cho người ta trông.
Đàn bà cho đến đàn ông
Nhìn cô thỏa lòng, lau mặt cho cô.
Là cái gì?
Thử thách số 12
Có mặt mà chẳng có đầu
Bốn chân có đủ không cầu có tay.
Học trò kẻ dở, người hay
Ai ai cũng phải hàng ngày nhớ em.
Là cái gì?
Thử thách số 13
Vừa bằng cuốn sổ xinh xinh
Tính toán rành rẽ thông minh tuyệt vời
Cộng trừ hàng tỉ như chơi
Lũy thừa căn số mấy người cũng thua.
Là cái gì?
Thử thách số 14
Một đầu đỏ một đầu xanh
Mẹ mua cho bé vẽ tranh tô màu.
Là cái gì?
Thử thách số 15
Núi sông nào thấy núi sông
Ruộng đồng biển cả cũng không thấy hình.
Vậy mà bao lớp học sinh
Thấy năm châu, thấy nước mình từ đây.
Là cái gì?
Thử thách số 16
Có đôi cánh chẳng hề bay
Rộng giang như một đôi tay mẹ hiền
Tháng ngày nhiệm vụ không quên
Đón đàn em tới luyện rèn lớn khôn.
Là cái gì?
Thử thách số 17
Thân dài đầu nhọn có bi
Nếu đè lên giấy chữ thì ra ngay.
Là cái gì?
Thử thách số 18
Nhỏ như cái kẹo
Dẻo như bánh dầy
Ở đâu mực dây
Có em làm sạch.
Là cái gì?
Thử thách số 19
Túi nhỏ rùi lại túi to
Đựng mực đựng bút đựng kho sách đầy.
Là cái gì?
Thử thách số 20
Tôi như sợi chỉ mỏng manh
Thế mà cõng vác bao anh ngại gì.
Theo tôi thẳng lối mà đi
Hàng hàng lần lượt những khi học hành.
Là cái gì?
Những câu đố về quả có đáp án
Những câu đố về các loại quả luôn thu hút các bạn nhỏ bởi tính chất gần gũi, thân thuộc của nó. Dưới đây là những câu đố từng được rất nhiều thế hệ yêu thích và biết đến. TruyenDanGian.Com xin giới thiệu đến phụ huynh và các bạn nhỏ, để chúng ta cùng nhau tìm lời giải nhé.
Thử thách số 01
Trên trời có giếng nước trong
Con kiến chẳng lọt, con ong chẳng vào.
Là quả gì?
Thử thách số 02
Mình tròn tròn áo xanh tươi.
Ở trong chứa nước ai ơi ngọt ngào
Đục ra rồi hãy uống vào
Làm nước giải khát ôi sao lạ kỳ.
Là quả gì?
Thử thách số 03
Quả tròn to, da xanh xanh
Ruột trong đỏ chót mát lành ai ơi.
Hạt đen be bé thủi thui
Ăn vào hết háo, đoán vui xem nào.
Là quả gì?
Thử thách số 04
Quả gì tên gọi dịu êm
Nhờ bầu sữa mẹ nuôi em thủa nào.
Là quả gì?
Thử thách số 05
Là cà màu đỏ ngoài da
Thịt cũng màu đỏ nghĩ mà hay hay
Nấu canh màu đỏ đẹp thay
Bạn ơi, hãy đoán, đoán ngay quả gì?
Là quả gì?
Thử thách số 06
Vừa bằng cái đục đạc
Trong nạc ngoài xương
Thành thọ vô cương
Trong xương ngoài nạc.
Là quả gì?
Thử thách số 07
Hoa vàng mà kết quả xanh
Quả xanh, ruột trắng lại sanh hạt vàng.
Là quả gì?
Thử thách số 08
Cây loè xoè
Lá loè xoè
Có thằng què
Nằm ở giữa.
Là quả gì?
Thử thách số 09
Mỗi cây một quả, mỗi quả một cây
Quả đầy những mắt, lá đầy những răng.
Là quả gì?
Thử thách số 10
Khi nhỏ, em mặc áo xanh
Khi lớn bằng anh, em thay áo đỏ.
Là quả gì?
Thử thách số 11
Da cóc mà bọc bột lọc
Bột lọc mà bọc hòn than.
Là quả gì?
Thử thách số 12
Da cóc mà bọc bột lọc
Bọt lọc mà bọc hòn son.
Là quả gì?
Thử thách số 13
Da cóc mà bọc trứng gà
Bổ ra thơm nức cả nhà muốn ăn.
Là quả gì?
Thử thách số 14
Dùng làm mứt, hoặc nấu canh,
Đến khi mất sắc, theo anh học trò.
Là quả gì?
Thử thách số 15
Tên em không thiếu, chẳng thừa
Chín vàng ngon ngọt rất vừa lòng anh.
Là quả gì?
Thử thách số 16
Khi nhỏ, em mặc áo xanh
Khi lớn bằng anh, em thay áo đỏ.
Là quả gì?
Thử thách số 17
Thân em y phục đoàng hoàng
Vậy mà thiên hạ lột trần em ra.
Thân em thân ngọc thân ngà
Giúp người no ấm, ngày ngày yên vui.
Là hạt gì?
Thử thách số 18
Mới sinh cứ tưởng đã già
Vì rằng râu bạc như là sợi tơ.
Khi già lại tưởng trẻ thơ
Râu đen rụng hết còn trơ răng vàng.
Là gì?
Thử thách số 19
Quả gì ôm lấy nỗi niềm
Lòng riêng một mối, ai phiền hơn ai
Là quả gì?
Thử thách số 20
Một anh phạm tội tày đình
Một anh gánh chịu oan tình, kêu ai
Là 2 quả gì?
Những câu đố vui dân gian về các loại cây
Câu đố dân gian Việt Nam rất đa dạng, khai thác cả các chủ đề về cây cối. Hãy cùng nhau khám phá những câu đố dưới đây.
Thử thách số 01
Cây gì gai góc đầy mình,
Tên gọi vừa nhẹ, vừa thanh, lại mềm.
Không cành, không gỗ nhưng bền,
Làm ra hàng hóa đẹp duyên bao người
Là cây gì?
Thử thách số 02
Cây gì hoa đỏ như son,
Tên gọi như thể thổi cơm ăn liền,
Tháng ba, đàn sáo huyên thuyên
Ríu ran đến đậu đầy trên lá cành?
Là cây gì?
Thử thách số 03
Sinh ra ta đã cùng tên
Anh sinh dưới đất, tôi trên bầu trời
Rồi tôi thành hạt mưa rơi
Cần buộc rổ rá giúp người có anh.
Là cây gì?
Thử thách số 04
Mình rồng, đuôi phụng le te
Mùa Đông ấp trứng, mùa Hè nở con.
Là cây gì?
Thử thách số 05
Có cây mà chẳng có cành
Có quả để dành , chấp mối tơ duyên.
Là cây gì?
Thử thách số 06
Mẹ bò dưới đất
Ấp ổ trứng tròn
Chẳng thấy nở con
Mà toàn là củ.
Là cây gì?
Thử thách số 07
Cây gì thắp sáng biển đêm
Tàu thuyền muôn nẻo biết tìm hướng đi.
Là cây gì?
Thử thách số 08
Cây gì quấn quýt vườn nhà
Lá thơm dành tặng riêng bà sớm hôm.
Là cây gì?
Thử thách số 09
Cây gì quấn quýt vườn nhà
Lá thơm dành tặng riêng bà sớm hôm.
Là cây gì?
Thử thách số 10
Cây gì cô Tấm hiện hình
Để vua mắc võng thả mình trong mơ.
Là cây gì?
Thử thách số 11
Cây không lá lại có cành
Quả thì không chín không xanh bao giờ
Gió lay vẫn đứng trơ trơ
Xếp hàng mở ội kéo co suốt đời.
Là cây gì?
Thử thách số 12
Là cây mà chẳng có cành
Có quả mà lại rành rành không hoa
Còn dây thì vươn rất xa
Đố bạn đoán thử xem là cây chi.
Là cây gì?
Thử thách số 13
Cây gì trăm tuổi bên đình
Cành tua tủa rễ soi mình bốn quê.
Là cây gì?
Thử thách số 14
Con đóng khố, bố cởi chuồng.
Là cây gì?
Thử thách số 15
Áo đơn lồng áo kép
Đứng nép bờ ao
Gió thổi ào ào
Mà không động đậy.
Là cây gì?
Thử thách số 16
Cành không quả , lá không tươi
Rễ thì chẳng có , sống mười ngày xuân.
Là cây gì?
Thử thách số 17
Sừng sững mà đứng giữa đồng
Quan thì không tránh lại đòi đánh quan.
Là cây gì?
Thử thách số 18
Có cây mà chẳng có cành
Có hai ông cụ dập dềnh hai bên
Là cây gì?
Thử thách số 19
Sừng sững mà đứng giữa đường
Quan đi không tránh lại thường đánh quan.
Là cây gì?
Thử thách số 20
Chân đỏ mình đen
Đầu đội hoa sen
Lên chầu Thượng đế.
Là cây gì?
Những câu đố về con vật cho trẻ Mầm non
Ngoài những câu đố về cây cối, hoa quả các câu đố về con vật cũng rất gần gũi với các bạn nhỏ như gà, vịt, chó, mèo, v.v… 20 câu đố dưới đây chắc chắn sẽ thỏa mãn được trí tò mò của các bé.
Thử thách số 01
Một con cứ cãi là ba
Xuống nước biết lội, lên bờ biết đi.
Là con gì?
Thử thách số 02
Con gì có cánh
Mà lại biết bơi
Ngày xuống suối chơi
Đêm về đẻ trứng.
Là con gì?
Thử thách số 03
Chẳng phải chuột
Chẳng phải chim
Ngày ngủ lim dim
Đêm tìm bắt muỗi.
Là con gì?
Thử thách số 04
Mắt to, miệng rộng, đuôi dài
Vờn múa rất tài ai cũng phải khen
Nghe hồi trống giục đã quen
Người chen chân đến đứng xem vui vầy.
Là con gì?
Thử thách số 05
Con gì mào đỏ
Lông mượt như tơ
Sáng sớm tinh mơ
Gọi người thức dậy.
Là con gì?
Thử thách số 06
Vừa bằng hột lạc
Trong nạc ngoài xương.
Là con gì?
Thử thách số 07
Tám sào chống cạn
Hai nạng chống xiên
Con mắt láo liên
Cái đầu không có.
Là con gì?
Thử thách số 08
Bốn cây cột đình
Hai đinh nhọn hoắt
Hai cái lúc lắc
Một cái tòng teng
Trùng trục da đen
Lại ưa đầm vũng.
Là con gì?
Thử thách số 09
Khi đi cưa ngọn, khi về cũng cưa ngọn.
Là con gì?
Con ngựa (con ngựa nói lái là cưa ngọn)
Thử thách số 10
Ngựa gì chẳng chạy trên đường
Muốn tìm ra tận đại dương mà tìm.
Là con gì?
Con cá ngựa
Thử thách số 11
Con gì trắng muốt như bông
Nhìn ngắm ruộng đồng thẳng cánh mà bay
Là con gì?
Con cò
Thử thách số 12
Tám thằng dân khiêng cái quả
Hai ông hương cả đi không
Là con gì?
Con cua
Thử thách số 13
Con gì đầu con bò, thân con bò, chân con bò, đuôi cũng con bò mà lại không phải là con bò
Là con gì?
Con bê
Thử thách số 14
Ngày ngày chăm chỉ tìm hoa
Làm nên mật ngọt xây nhà ở chung.
Là con gì?
Con ong
Thử thách số 15
Con gì kêu suốt mùa hè
Cái kèn ở bụng tiếng nghe rất “sầu”.
Là con gì?
Con ve sầu
Thử thách số 16
Cá gì vốn rất hiền lành
Xưa được chị Tấm dỗ dành nuôi cơm.
Là con gì?
Con cá bống
Thử thách số 17
Con gì giữ cửa giữ nhà
Người lạ nạt nộ, chủ ra thì mừng.
Là con gì?
Con chó
Thử thách số 18
Bốn chân như cái cột nhà
Hai tai ve vẩy, hai ngà trắng phau
Vòi dài vắt vẻo trên đầu
Trong rừng thích sống với nhau cùng đàn.
Là con gì?
Con voi
Thử thách số 19
Sao gì chẳng mọc trên trời
Lập lờ dưới nước biển khơi là nhà.
Là con gì?
Con sao biển
Thử thách số 20
Mẹ thường đi chợ
Mua cám mang về
Cho ăn no nê
Nằm lăn ra ngủ.
Là con gì?
Con lợn
Những câu đố vui dân gian về đồ vật, tự nhiên
Trong kho tàng câu đố dân gian Việt Nam, những câu đố về đồ vật cũng chiếm vị trí khá lớn. Chúng được hình thành chủ yếu được hình thành từ sự quan sát thực tế của sự vật và được ông cha lưu truyền, gìn giữ đến ngày nay.
Thử thách số 01
Cái gì mà lưỡi bằng gang
Xới lên mặt đất những hàng thẳng băng.
Giúp người có gạo để ăn
Siêng làm thì lưỡi sáng bằng mặt gương.
Là cái gì?
Thử thách số 02
Có cánh mà chẳng biết bay
Ban đêm khép lại, ban ngày mở ra.
Mỗi lần về hoặc đi xa
Bắt tay chủ nhà trước nhất là tôi.
Là cái gì?
Thử thách số 03
Có miệng mà chẳng có răng
Ngày nào tôi cũng cùng ăn với người.
Ăn xong tắm mát nghỉ ngơi
Cho nên da dẻ suốt đời trắng phau.
Là cái gì?
Thử thách số 04
Một đàn cò trắng phau phau
Ăn no tắm mát rủ nhau đi nằm.
Là cái gì?
Thử thách số 05
Có miệng nói có tai nghe
Chỉ nằm một chỗ không hề đi đâu.
Chúng tôi mỗi đứa một đầu
Giúp cho người gặp gỡ nhau chuyện trò.
Là cái gì?
Thử thách số 06
Người một nơi, tiếng một nơi,
Hễ tôi lên tiếng, mọi người lắng nghe.
Là cái gì?
Thử thách số 07
Đầu thì trọc lốc
Tóc thì mọc trong
Hai dây thòng lòng
Có trong nhà bạn.
Là cái gì?
Thử thách số 08
Thân em xưa ở bụi tre
Mùa đông xếp lại, mùa hè mở ra
Là cái gì?
Thử thách số 09
Có răng mà chẳng có mồm
Nhai cỏ lồm nhồm, cơm chả chịu ăn.
Là cái gì?
Thử thách số 10
Đứng im thin thít giữa nhà
Đến khi đổ thóc, lại òa kêu lên.
Là cái gì?
Thử thách số 11
Anh bên kia sông, em bên này sông.
Anh đuổi cùng vòng, chẳng bắt được em?
Là cái gì?
Thử thách số 12
Hàng trăm cái lỗ,
Vô số trẻ con,
Đua chạy vòng tròn,
Chen nhau chui xuống.
Là cái gì?
Thử thách số 13
Vừa bằng cái nong, cả làng đong chẳng hết.
Là cái gì?
Thử thách số 14
Cái gì không gõ mà kêu
Không kều mà rụng?
Là gì?
Thử thách số 15
Thuở bé em có hai sừng,
Đến khi nửa chừng mặt đẹp như hoa.
Ngoài hai mươi tuổi sắp già
Quá ba mươi tuổi mọc ra hai sừng.
Là gì?
Thử thách số 16
Một mẹ sinh được vạn con
Rạng ngày chết hết chỉ còn một cha
Mặt mẹ xinh đẹp như hoa
Mặt cha nhăn nhó chẳng ma nào nhìn.
Là gì?
Thử thách số 17
Vừa bằng cái vung,
Vùng xuống ao,
Đào không thấy,
Lấy không được…
Là gì?
Thử thách số 18
Xưa kia là mẹ cỏ cây,
Ra đời khuôn thước nhờ tay con người.
Luyện rèn da dẻ hồng tươi
Nắng mưa sương gió tôi coi chuyện thường.
Là gì?
Thử thách số 19
Chạy thì sống, không chạy thì chết.
Là cái gì?
Thử thách số 20
Cái gì mặt mũi biến đâu
Có mũ đội đầu lại có hai tai
Mình đứng chịu lửa rất tài
Nấu ăn ngon ngọt ai ai cũng dùng.
Là cái gì?
Lời kết
Cũng giống như ca dao, tục ngữ, hiếm có ai trong chúng ta lớn lên mà chưa từng nghe qua cũng như phải vò đầu bứt tóc để giải các câu đố hóc búa. Mặc dù chiếm số lượng khá khiêm tốn so với những thể loại văn học dân gian khác như ca dao, tục ngữ, dân ca… nhưng vẫn có cả một kho tàng về câu đố dân gian Việt Nam mà không một ai có thể biết hết được.
Trước đây câu đố luôn giữ một vai trò quan trọng trong đời sống, sinh hoạt văn hóa của người Việt. Với sự bùng nổ của internet hiện nay, đáng buồn thay câu đố không còn được phổ biến như xưa nữa. Tuy nhiên sức hấp dẫn cũng như sự lôi cuốn của nó chưa bao giờ mất đi đối với những người đã từng nghe hoặc giải.
Nhiều bậc phụ huynh đã bắt đầu dành thời gian kể chuyện, đọc thơ, giải đố cùng các bé, thay vì việc để con cái cắm đầu vào ti vi, điện thoại. Chính điều này đã tạo lên sự gắn kết tình cảm gia đình, góp phần để các bé có một tuổi thơ trong sáng.
Ngoài việc giải đố cùng con, bố mẹ cũng nên đọc cho các bé nghe những câu chuyện dân gian hấp dẫn TẠI ĐÂY